ANNEMIEKE BES OVER MEGA-ROLLERCOASTER

CARDIFF- Na drie Olympische Spelen droomde de Haarlemse topzeilster Annemieke Bes (40) van de Volvo Ocean Race. Ze wilde met deze professionele zeilrace de wereld rond. Afgelopen oktober was het moment daar. Aan boord van Sun Hun Kai/Scallywag begon haar acht maanden durende avontuur. Niet wetende wat haar allemaal te wachten stond, zoals het verlies van teamgenoot John Fisher op de Zuidelijke Oceaan. Vanuit Cardiff maakt ze de voorlopige balans op.

“Het is een heftige tijd geweest na het ongeluk met Fish, maar het gaat eigenlijk hartstikke goed”, reageert ze opgewekt. Na de tragische gebeurtenissen tijdens de zevende etappe van Auckland naar het Braziliaanse Itajaí kwam Scallywag in heel ander vaarwater terecht. Het zwaar aangeslagen team zette koers naar Chili, waar een gelegenheidsbemanning opstapte om de boot naar Itajaí over te varen. Voor de zeilers brak de periode van verwerking en herstel aan. Aan stoppen dacht Bes naar eigen zeggen nooit. “Alleen ben je in zo’n groot team afhankelijk van meerdere factoren. Gelukkig stond iedereen er zo in: Witty en de andere zeilers, maar ook sponsor Sun Hung Kai en executive chairman Lee Seng Huang wilden door. Dat was fijn. De wens was daar en we gaan het afmaken.”

En zo pakte Scallywag in Itajaí de draad op. “Het begin was raar”, geeft Bes toe. “Het was haastwerk om de start te halen. Dat was eigenlijk al een soort overwinning. Vervolgens was het een groepsproces dat we steeds meer op het zeilen en de performance gingen focussen. We merkten dat er een soort herstel was en dat iedereen weer zijn rol oppakte. We waren weer heel erg gretig.”

Op de vraag hoe zij zich als team hebben herpakt na het ongeluk met Fisher, antwoordt Bes: “Daar is geen handboek voor. Je weet niet hoe je zelf reageert. Op het moment doe je met elkaar de logische dingen en ga je er samen doorheen. Dat is geen bewust proces. Iedereen is daarin verschillend en je moet elkaar de ruimte geven om het te laten zijn zoals het is. Iedereen heeft een ander verwerkingsproces en dat kun je niet vastleggen. We werken nu naar het einde toe, maar we zullen de rest van ons leven bezig zijn met het ongeluk zelf en het verwerken van het verlies van Fish. Je hebt momenten dat je denkt: ‘Normaal had ik dit met Fish gedaan.’ Er zijn momenten dat je hem heel erg mist of dat je muziek hoort en denkt: “Oh ja, hier hebben we onwijze lol over gehad.’ Dat zal ook wel zo blijven. Elke dag heb je wel paar keer dat je denkt: “Oh ja, oh ja.’ De ene keer is dat grappig en leuk en de andere keer heel heftig.”

‘Zwitserse gatenkaas’

Wat het verlies van Fisher met haar als zeiler doet, weet ze nog niet precies. “Het is een heel ingrijpende gebeurtenis. Ik denk dat ik daar pas over een tijdje antwoord op kan geven. Nu is het heftig en ingrijpend. Het laat zien dat wat wij doen niet zonder gevaar is. Zeker in het begin was ik steeds bezig met de vraag of ik dit had kunnen voorkomen. Wat had ik moeten doen? Je zit dan heel erg in het als-dit-als-dat denken. Witty zegt het altijd heel mooi. Dat het net als een Zwitserse gatenkaas is. Overal zitten gaten en er is ooit één moment dat ze allemaal met elkaar oplijnen. Dan gebeurt er zoiets als dit. Het was gewoon een ontzettend tragische samenloop van omstandigheden: verkeerde plaats, verkeerde tijd. Het is heftig om dat te bevatten, maar het is zoals het is. Dat als-dan denken moet je achter je laten, want anders gaat het niet goedkomen. Gelukkig heb ik genoeg mensen in mijn omgeving en het team zelf, die me daarbij helpen.”

Ondanks alles noemt Bes deze race nog steeds haar droom. “Natuurlijk had ik liever niet in deze situatie met Fish willen zitten, maar gelukkig weet je van tevoren niet wat er op je pad komt. Maar de race is echt fascinerend. Dat is iets wat Fish en ik naar elkaar uitspraken, want we waren beiden al een tijdje bezig om hieraan mee te kunnen doen. Dan zeiden we tegen elkaar: ‘Kijk eens hoe gaaf dit is en laten we ervan genieten, want dit is echt iets heel bijzonders.’ Zo kijk ik er nog steeds naar. De liefde voor het zeilen is niet verloren gegaan.”

Mega rollercoaster

Terugblikkend op de gehele race tot dusver zegt Bes: “Het is een mega rollercoaster geweest met heel goede en slechte momenten. De winst naar Hong Kong was geniaal en de tweede plek naar Auckland was super. Daarnaast is het proces voor mij een hoogtepunt. Het is mooi om als team te groeien in de race, maar ook voor jezelf. Dingen waarover ik in het begin van de race onzeker was of niet kon, die doe ik nu gewoon. Het sturen is daarvan een concreet voorbeeld. Eerst dacht ik bij bepaalde omstandigheden: ‘Dat laat ik even over aan een ander.’ Nu heb ik zoiets van: ‘No worries, dat doe ik.’ Of even de mast in of een schootje verwisselen. De dieptepunten waren het ongeluk met Fish en ook het Regel 69-protest in Kaapstad. Mijn vriendinnen zeggen wel eens dat ik een andere race meemaak dan de zeilers op de overige boten. Dat is denk ik ook wel zo.”

Momenteel ligt de vloot in Cardiff, waar aanstaande zondag het startschot klinkt voor de tiende etappe richting het Zweedse Göteborg. Daarna maken de zeven teams zich op voor de slotetappe naar de finish in Den Haag, waar ze op zondag 24 juni worden verwacht. Over de twee laatste etappes zegt Bes: “Die worden kort en intensief. Het zijn sprints vergeleken bij wat we hiervoor hebben gedaan. We krijgen met veel stromingen en landeffecten te maken. Ik vermoed dat we niet veel zullen slapen en dan wordt het een slijtageslag. Het wordt spannend tot het einde en we zullen voor elke mijl en meter moeten vechten.”

Als grootste concurrent voor de eindsprint noemt Bes resoluut: “Wijzelf! Die tegenstander is best pittig. Als we goed varen en de juiste dingen doen, kunnen we etappes winnen. Gebeurt dat niet, hebben we helaas laten zien dat we ook kunnen verliezen. Als de koppen de goede kant op staan en het valt een beetje onze kant op, dan kunnen we boven onszelf uit stijgen.”