75 jaar tjottervloot in Heeg

HEEG- De Tjottervloot in Heeg bestaat 75 jaar en de Stichting Friese Tjottervloot viert het 25-jarig bestaan.  Klaas Smit dook in de geschiedenis van het Friese tjotterzeilen.

In 1946 beginnen Heit en Mem Piersma bij toeval een herberg-zeilschool in Heeg. Met vier traditionele houten zeilschepen en een pand met weinig voorzieningen, starten ze onder de vlag van de NJHC hun  avontuur. Dertig jaar lang zetten ze zich met ziel en zaligheid in om jeugd en volwassenen onvergetelijke vakanties te bieden. De liefde voor zeilen en het houten schip brengt Heit over, Mem draagt zorg voor een aangenaam en ontspannen verblijf op de wal. Duizenden deelnemers vieren er de vakantie van hun leven.

Elf schepen

In 1977 neemt John Sanders het stokje over en wordt hij beheerder van jeugdherberg-zeilschool It Beaken. Inmiddels is de vloot uitgegroeid tot elf schepen. Voor John is het een baan, waar het voor Heit en Mem hun leven was. De tijden zijn veranderd en de NJHC is zakelijker geworden, net als de rest van de wereld. John krijgt in 1981 steun van assistent-beheerder Rob van Roessel, al sinds 1971 instructeur op It Beaken. John doet de herberg en Rob regelt de zeilschool. Het onderhoud aan de tjotters gebeurt nu met een strakke planning: jaarlijks regulier onderhoud aan tien schepen en groot onderhoud aan één schip. Ook in de zeilinstructie komt meer lijn, helemaal wanneer de landelijke organisatie Commissie Watersport Opleidingen wordt opgericht. Instructeurs krijgen een gedegen opleiding in zeilen en lesgeven en deelnemers ontvangen aan het eind van hun week een vorderingenstaat of diploma.

In 1989 stopt Rob en draait de zeilschool op de inzet van elkaar opvolgende beheerders en opleiders. Een groep instructeurs vindt het tijd om een vereniging op te richten voor onderling contact en voor het behoud van de tjotters: de Vereniging Vrienden van de Tjottervloot (VVT). Begin jaren ’90 blijkt dat de NJHC in zijn maag zit met de tjotters. Ze zijn branchevreemd en kosten veel geld. De VVT wil de vloot bij elkaar houden. Rob heeft zich een aantal jaren bewust afzijdig gehouden van de tjotters, maar blijkt een onmisbaar adviseur te zijn van de VVT. De Vrienden zorgen ervoor dat er een stichting komt die de tjotters kan overnemen van Stayokay, zoals de NJHC inmiddels is gaan heten. Op 1 januari 1996 is de Stichting Friese Tjottervloot (SFT) een feit. De complete vloot tjotters wordt eigendom van de SFT die zorg gaat dragen voor het onderhoud en het gebruik van de schepen. Met Stayokay is de afspraak dat de vloot nog tien jaar lang in het schiphuis mag blijven liggen van It Beaken en dat ze ingezet blijven worden als instructieschepen.

Ander onderkomen

Na deze tien jaar wil Stayokay niet nog een keer een gebruiksovereenkomst aangaan met de SFT. De vloot moet een ander onderkomen zoeken. Op het industrieterrein van Heeg stelt Marius Jonkhart zijn schiphuis beschikbaar. Een aantal tjotters kan daar liggen, andere gaan naar Terherne, Drimmelen en Grou. Het bestuur van de SFT doet alle mogelijke moeite om de vloot in goede staat te houden, maar de leden wonen letterlijk te ver weg. De vloot dreigt af te takelen en uit het zicht te verdwijnen.

De provincie Fryslân is rond 2009 bezig met het verbeteren van Friese havenplaatsen. Dit Friese Merenproject kiest Heeg als pilot uit. Heegemers zien wel wat in het verbeteren van het waterfront Heeg en Jack van den Berg en Rob van Roessel zetten zich hier mede voor in. Rob was inmiddels toegetreden tot het bestuur van de SFT en Jack wilde zich ook wel hard maken voor het waterfront waarin de tjotters een grote rol konden krijgen.

In 2014 lagen er goedgekeurde plannen voor een nieuw pand voor de SFT en Watersportvereniging Heeg (WSH). SFT en WSH zouden op de kop van de passantenhaven Heegerwâl samen gaan wonen in een uniek gebouw met schiphuizen voor de tjotters. Een locatie direct aan het Heegermeer, zodat de tjottervloot weer zichtbaar en volop gebruikt kon worden. Jack werd voorzitter van de SFT en Rob bouwbegeleider, verantwoordelijk voor de realisatie van het pand.

Op 30 april 2016 vond de feestelijke opening plaats van het nieuwe onderkomen. Alle tjotters liggen nu weer bij elkaar in een schiphuis. Eraan vast zit een werkplaats en de eerste verdieping van het pand, It Sylhûs, is een ontvangstruimte voor gasten van de SFT en leden van de WSH met een schitterend uitzicht over het Heegermeer.

Velen noemen de tjottervloot nog steeds de vloot van Heit en Mem Piersma. Niet zo gek, want zij hebben er ruim dertig jaar op gepast. Vanaf 1971 kwam Rob van Roessel in aanraking met de tjotters. Rob is inmiddels al vijftig jaar verbonden met de vloot. Eveneens met ziel en zaligheid zorgt hij al vijf decennia voor de schepen. Wie eenmaal in aanraking komt met de tjottervloot uit Heeg, raakt nooit meer van de scheepjes verlost. Het voortbestaan van de vloot is daaraan te danken.

Met een nieuw onderkomen van de tjotters kreeg de vloot nieuw elan. De locatie direct aan het Heegermeer is uniek, de vloot verkeert in goede staat, het bestuur bestaat uit actieve leden en de belangstelling voor de tjotters is toegenomen. Er ligt weer een mooie toekomst open voor deze schitterende vloot traditionele houten schepen.

Kijk voor meer informatie op de site Stichting Friese Tjottervloot (http://www.friesetjottervloot.nl/)