Column Evert Stel: Bruggetjes

Evert Stel is schipper van de Meander V. Met deze voormalige loodstender heeft hij jarenlang met zijn partner Inge voor de Stichting Vaarwens (https://www.stichtingvaarwens.nl) dagtochten gevaren met mensen in de laatste levensfase. Inmiddels heeft de Stichting een eigen schip en wordt de Meander V ingezet op drukke dagen. Van alle dagtochten maakt Evert aangrijpende, veelal emotionele verslagen. Daarnaast is hij auteur en heeft diverse boeken geschreven en is hij columnist bij Watersport-TV. Lees hieronder zijn laatste column.

Bruggetjes…
Tegenwoordig loopt er nagenoeg niets meer zonder geavanceerde elektronische aansturing.
Motoren worden voorzien van computers die zorgen voor een stabiel en gecontroleerde aansturing.
Bij onze Volvo’s heet dat de EDC (Electronic Diagnostic Control). Een kastje dat de hele motor onder
controle heeft. Ik ben van 1953 BC (Before Computer) en onze Schepper was zijn tijd ver vooruit,
want hij geeft ons de EDC direct bij onze geboorte mee. Deze stuurt alles in het lichaam aan. Bij de
motor en bij de mens worden factoren als oliedruk/bloeddruk, brandstof/voedsel,
toerental/hartritme en de temperatuur nagenoeg feilloos gecontroleerd en bijgestuurd. In beide
gevallen wil er ook wel eens een sturingsfoutje ontstaan, waardoor er dingen niet meer naar
behoren functioneren. Zo had ik al ruim 25 jaren geleden last van hartritme stoornissen, waarbij het
ding regelmatig uit de bocht vloog en zomaar 180 slagen per minuut ging slaan. Hinderlijk, maar niet
dodelijk en ik leerde er mee te leven.

Parallel…
Mijn hart leek echter wel parallel aan de motoren in mijn schepen te lopen, want als er eentje een
keer een ‘misse slag’ maakte, ging ook mijn motortje op hol. Een tijdje terug begon tijdens een
vaarwensdag de bakboord motor van de Meander V onregelmatig te lopen, schakelde de
keerkoppeling uit en gaf allerlei lichtsignalen op het EDC controlepaneel dat er iets mis was. Ook mijn
hart ging erdoor onregelmatig slaan, want dat konden we nu niet gebruiken! Direct maar even bellen
met onze steun en toeverlaat Peter de Groot van de fa. Middelzee, die opperde de motor even uit te
zetten en alle stroom er een minuut af te gooien, waardoor de EDC zich reset. Door mijn gedachten
vloog het beeld van een cardioloog die het hart soms even moet stilzetten en weer opstart om het
weer tot bedaren te brengen… Het bood helaas geen soelaas en we hebben de wensdag uitgevaren
op één motor, want de Meander V heeft er twee. Ik dacht wel; “Hmmm… wij mensen hebben twee
longen, twee nieren, waarom geen twee harten? Het zou wel handig zijn…”

Contactspray
In de haven ging ik na het afscheid van de gasten maar eens op onderzoek uit. Ik dacht aan een slecht
contact. Ik koppelde de grote multi stekker van de EDC computerbox op de motor af, spoot hem in
met contactspray en startte de motor weer. Het resultaat was verontrustend, want de diesel liep nog
beroerder dan ooit. Na nog een consult met Peter, bleek dat contactspray absoluut ‘not done’ is,
want het maakt bruggetjes tussen de contacten waardoor de computer volledig van slag raakt.
Wederom denk ik aan mijn onrustige hart, dat misschien ook van slag raakt door ‘bruggetjes’.

Nieuwe EDC
Een nieuwe EDC was de oplossing en de motor liep weer als een zonnetje, maar mijn motortje bleef
maar haperen. Het nam zulke vormen aan dat ik weinig stress meer kon hebben en steeds minder
durfde te ondernemen. Angstig dat het me op plaatsen zou overkomen als onderweg in de auto of in
een drukke omgeving, waar ik niet de mogelijk heb om even te gaan liggen en met
ademhalingsoefening het hart weer tot rust te brengen zonder dat er gelijk allemaal mensen 112
gaan bellen, werd mijn wereldje steeds kleiner. Onze vrijwilliger Kees Bloemendaal is voormalig
hartchirurg bij het OLVG en die opperde me naar een bevriende cardioloog te gaan. Na wat
onderzoeken werd voorgesteld het eerst met medicatie te proberen en als dat niet lukte, was een
kleine ingreep (ablatie) onvermijdelijk.

Herprogrammering

Na drie jaren tobben, was de kogel door de kerk en ik zou een ablatie moeten ondergaan. In het
instructiefilmpje werd me uitgelegd dat artsen en een team programmeurs via de lies met een drietal
katheters het hart binnengaan om te zoeken naar ‘bruggetjes’ die het hart onregelmatig laten lopen.
Zodra de boosdoener gevonden is, worden ze weggebrand en daarna zal de motor weer met
regelmaat gaan lopen. Het was een vreemde gewaarwording dat in de OK twee artsen met katheters
in je hart zitten te zoeken terwijl in een kamer verderop een heel team - als in het controlcenter van
een ruimtevaartstation - via monitoren en computers mijn EDC aan het afregelen zijn door
‘bruggetjes’ weg te branden.
“We zijn er 99 % zeker van dat we de boosdoener hebben gevonden meneer!” kwam de
computerdokter me in de OK vertellen. “We gaan nog even wat adrenaline in uw hart spuiten om te
kijken of ie weer op hol slaat. Blijf maar rustig hoor, we hebben uw hele hart onder controle…”
Man… die adrenalinestoot gaf nagenoeg hetzelfde effect als een oude dieselmotor opstarten door er
een lading ether in te jagen…
Enfin, de ingreep is geslaagd en de eerste weken maar even rustgaan doen. Wát een verademing na
al die jaren onregelmatigheid. Alle motoren lopen weer als een zonnetje dankzij de EDC’s en het
vaarseizoen ligt weer voor de deur.
Evert.